FABIAN TRACT, NO. )8, 

................,.. ..................................-.~r-9~1"""'""""'# ............... ... 


PAHAMMAEY LLUAWS YN DLAWD? 


Y
Y
R ydy.r.n yn byw mewn cymdeitbas sydd yn llawn 

cystadleuaetb, a'r Cyfalaf yn nwylaw ychydig

bersonau. Beth yw y canlyniadau? Fod ycbydig yn

gyfoethog iawn, rhai mewn amgylchiadau cysurus, y 

MWYAFRIF MEWN TLODI, a llu mawr mewn 

trueni. 

A yw hyn yn drefn gy:fi.awn a doeth, deilwng o ddynoliaeth 
? A yw yn ein gallu ni i wella y drefn bon ai 
nid yw?

Mae y drefn bon byd yma wedi ei gadael beb ei 
chondemnio yn unig am ein bod ni mor barod i dderbyn 
unrhyw drefn ddigwyddo fad yn sefydledig, ac oblegid 
yr anwybodaeth sydd yn ffynu. yn gystal am y drygaua achosir yn anocheladwy gan ein hanrhefn yn ngwabanolgylchoedd llafur, ac am ein gallu ni i'w cadw draw. 

Nid yw y drefn gystadleuol, yr bon sy<ld yn gosod y 
naill i gydymgai" a'r llall, ac yn galluogi yr ycbydig i 
gymeryd meddiant o'r cyfoetb sydd yn pertbyn i gymdeitbas 
yn gyffredinol, ond dyfais sydd yn cadw i fynulawer o ddrygau yr oesoedd penrydd wedi ychwanegu 
atynt bla o ystrywiau masnachol mar isel a dirmygusfel nad oes genym iaith ddigon cref i'w condemnio. 

Beth ellir ddyweud yn ffafr cyfundrefn sydd yncynyrchu y coegyn segur ac yn gadael iddo fyw heb 
wneud un ergyd o waith buddiol, y gweithi wr sydd fel 
caeth-was yn llafurio am yr hyn nad yw and gwawd 
ar fywyd dynol, y tlawd truenus a'r troseddwr sydd ynerbyn pawb, ie, o hlaid cyfundrefn sydd yn cadw i fynufrwydr driphlyg o anonestrwydd yn barhaus rbwng ycynyrchydd, y masnachydd a'r hwn ~yud yn defnyddioy cynyrcb . 

. Beth yw Cyfalaf ? 

Cyfalaf yw cyfanswm y cyfryngau sydd genym 
gynyrchu, a'r manteision a ddeilliant o'r gwaith a wnaed 
yr amser a aeth beibio. Mae yn cael ei iawnddefnyddio 
pan yn cael ei roddi i leE"oli pawb, yn cael ei gamddef



yddio pan adewir ef yn nwylaw yr ychydig i wastrafiu 
ei gynyrch ar eu pleserau personol eu hunain. Mae y 
drefn bresonol yn galluogi yr ychydig i g:-meryd oddiar 
y gweithwyr ran fawr o gynyrch eu llafur,-y llafur 
hwnw, yr hwn yn unig a wna i'r cyfalaf a adawyd gangenhedlaethau o ddiwydrwydd cymdeithasol, ddwyn 
flrwyth.

Beth mae y lluaws yn gael oddiwrtho? 

'l'lodi yw eu rhan hwy. Dyma ganlyniad anoeheladwy 
eu cydymgais am gyflogau, ac nid oes neb yngwybod gystal a'r gweithwyr eu hunain beth yw pwysauy llygredigaeth ofnadwy a hirbarhaol a achosir, nid ynunig gan dlodi un genhedlaeth, eithr gan genhedlaethau o 
dlodi. Disgwylir i"r tlodion gyda'r cyfleusderau lleiaf 
ddangos y rhinweddau mwyaf. H~mid iddynt ar gyflogau 
bychain ac ansicr, fel meibion a merched, ymdrechu 
(lal i fynu eu hanibyniaeth, eu hunanbarcb a'u henw 
da, a gosod ychydig o'r neilldu ar gyfer diwrnod gw'awog, 
yr hwn sydd yn sicr o'u dal. 

Cymered y dyryswch lleiaf le yn marchnad llafur a 
cheir gweled y naill weithiwr yn gweithio dan y Hall. 
Gweithia y dyn tJawd am gyflo? bychan ond gweithia 
un tlotach am gyflog o lai, athyn y cydymgais hwn am 
waith y cyflogau ucbaf mewn rhai galwfdigaethau a'r 
cyflogau isaf yn mhob galwedigaeth, i lawr mor isel na 
fyddont ond prin ddigon i gadw dyn rhag newyn, a phecymerai y dyryswch llei::tf le ar eu gwaith neu eu hiechyduid oes ond y plwyf yn eu haros. 

Dyna dynged pob gweithiwr bron. tra y bydd gwr ycyfalaf yn ymneillduo gyda 0hynysgaeth ar yr hyn ybydd efe. ei blant a'i wyrion, yn gallu byw heb wneud 
dim. W ele un engraifft o lawer. Mae mab i berchenog 
gwaith haiarn heddyw yn ei;:;tedd yn Nhy yr Arglwyddi 
mae ganddo dy ardderchog yn y dreC a dau neu dri 
phalas yn y wlad ; dygir ei blant i fynu mewn mwynianta moethau, ond pale y mae plant y bobl fu yn gwneudei gyfoeth? Maent hwy yn gweithio o fore hyd hwyr 
am ddim ond prin ddigon i'w cynal fel yr oedd eu tadau 
'l'u blaen. 

\1ae 1la.fur dibaid y gweithwyr yn gwneud y rhai sydd 


-eisoes yn gyfoethog yn gyfoethocach, hyd nes y galluoga 
.cyfoech mawr y nifer fechan uchelfreiniog i fyw mewn 
moethau diofal, heb wybod dim am yr ymdrechfa am 
fy violaeth sydd yn myned yn mlaen yn mhlith y bobl 
islaw iddynt. 

.Ai nid oes hawl gan weithwyr i ddim ar y ddaear ond 
gwei1 hio pryd a lle y gwelo gwr y cyfalaf yn dda, ac ar 
y telerau a benderfynir gan gydymgais? Os mai cydymgais 
yw safon briodol cyflog paham na chymerid ef 
yn safon yn mho b achos ? Y n ol y safon hon, beth er 
-engraifft, fyddai cyflog Due, Esgob, neu un o weision 
Llys y Frenhines. 

A yw trefnidwyr, gwleidyddwyr, a chymdeithaswyr yn-sefyll yn anobeithiol uwchben anhawsderau Tlodi? A 
raid i'r gweithwyr aros mewn tlodi tra fyddo'r Seneddwyr 
a'r doethion yn hollti blew ac yn hicUo gwybed?

N a, nid felly ! rhaid i'r gweithwyr roddi i fynu ymddiried yn-ddall mewn Cydymgais yr hwn yw duw Masnach, a hyny hefyd 
a wnant, a dyfod i deimlo eu cyfrifoldeb am y galluoedd syddganddynt, ond eto heb wneud defnydd ohonynt.

Pe defnyddid Cyfalaf at wasanaeth Cymdeithas derbyniai

Llafur gyflawn fudd oddiwrtho, ond tra. y gadewir Cyfalaf yn

nwylaw yr ychydig, Tlodi o angenrheidrwydd fydd rhan y lluav. .• 

Gellwch chwi addysgu, pregethu a gweddio yn eich ysgolion 
.a'ch addoldaihyd ddiwedd amser, ond ni ateba un dyben hyd nes 
yr ysgubir yma.ith yr eilun dall Cydymgais, y camddefnydd hwn 
·a wneir o Gyfalaf yn nwylaw personau unigol.

Chwi y rhai ydych yn byw yn ddedwydd a moethus, cofiwch 
fod eich mwyniant a'ch moethau wedi eu pwrcasu gan angen a. 
thrueni eraill. Eich gormodedd chwi achosodd eu tlodi hwy. 
Gobeithio na ddifodwyd eich dynoliaeth gan y cyfoeth :~ 
.adawodd eich tadau i chwi. 

Deuwch allan o'ch gormodedd a'ch esmwythdra a chyuortbwywch 
ni! 

Chwithau hefyd y rhai ydych yn dyoddef, meddyliwch am 
h) n, a chynorthwywch ni i hyrwyddo yr unig feddyginiaetlt 
rhag y drygau hyn. Mae'r amser yn agoshau pan ellir gwneud{Jyfalaf yn eiddo cymdeithas, niJ i fod mwyach o dan reolaetlt 
yr ychydig, eithr yn feddiant cyhoeddus er budd.pob dyn. Mac 
yn eich gallu i gynorthwyo i wneud hyn, heboch chwi nis gelli1· 
ei wneud. Mae y gallu yn eich dwylaw a chyfleusderau i 
ddefnyddio y gallu hwnw yn barhaus o fewn eich cyrhaedd, os 
esgeuluswch y cyfleustra, bydd raid i chwi a'ch plant aros yn 
.ebyrth i Gydymgais a Chyfalaf-Ymdrechu byth-Tlodion byth. 


~ABIAN SOCIETY.-The Fabian Society consists of Socialists. A state_. 
ment of its Hnles, etc., and the following publications can be obtained from 
the Secretary, at the Fabian Office, 276 Strand, London, W.C. 

FABIAN ESSAYS IN SOCIALISM. 
(35th Thousand.)
Library Edition, 6/-; or, direct from the Secretary for Cash, 4/6 (postage, 4td.).
Cheap Edition, Paper cover, r/-; plain cloth, 2/-. At all booksellers, or post 


free from the Secretary for r/-and 2/-respectively. 
FABIAN TRACTS. 
63.-Parish Council Cottages, and how to get them. 4 pp., 6 for ld. 1/-100. 
62.-Parish and D1strict Councils: What they are and what they can do. 
ld. each ; or 9d. per doz. 
GI .-The London County Council : What it is and what it does. ld.; 9d. doz. 
6o.-The London Vestries. Including a complete statement of the changes made 
in London by the Local Government Act, 1894. ld.; 9d. doz. 
58.-Allotments and How to Get Them. 4 pp., 6 for ld.; or 1/-per 100. 
55.-The Workers' School Board Program. 20 pp., ld.; or 9d. per doz. 
54.-The Humanizing of the Poor Law. By J. F. 0AKESHOTT. 24 pp., ld. 
52.-State Education at Home and Abroad. By J. W. MARTIN. 16 pp., ld.. 
; sr.-Socialism: True and False. By SIDNEY WEBB. 20 pp., ld. ea.; 9d. doz. V so.-Sweating: its Cause and Remedy. 16 pp., ld. each; or 9d. per doz. 
49.-A Plan of Campaign for Labor. A detailed scheme for Independent Labor 
Representation. 36 pp., 2d. 1/6 per doz. 
48.-Eight Hours by Law. 16 pp., ld. each; or 9d. per doz. 
47.-The Unemployed. By JoHN BuRNS, M.P. 20 pp., ld. each; or 9d. per doz. 
46.-Socialism and Sailors. By B. T. HALL. 16 pp., , , , 
45.-The Impossibilities of Anarchism. By G. B. SHAW. 28 pp., 2d.; 1/6 per doz. 
44.-A Plea for Poor Law Reform. (Revised 1894). 4 pp., 6 for ld.; or lj-100. 
42.-Christian S0cialism. By the Rev. S.D. HEADLAM. 16 pp., ld. 9d. per doz. 
4r.-The Fabian Society. By BERNARD SHAW. 32 pp., ld. each; or9d. per doz. 
39.-A Democratic Budget. 16 pp., ld.; or 9d. per doz. 
38.-A Welsh Translation of No. I. 4 pp., 6 for ld.; or 1/-per 100. 
29.-What to Read. A List of Books for Social Reformers. Contains the best 
books and blue-books relating to Economics, Socialism, Labor Movements. 
Poverty, etc. 3rd edn. ;revised 1895. Paper cover, 3d. each; or 2/3 per doz. 
23.-The Case for an Eight Hours Bill. 16 pp., 1d.; or 9d. per doz. 
22.-The Truth about Leasehold Enfranchisement. 6 for 1d.; or 11-per 100. 
19.-What the Farm Laborer Wants. (Revised 1894). 6 for 1d.; or 1/-per 100. 
17.-Reform of the Poor Law. By SIDNEY WEBB. 20 pp., 1d.; 9d. per doz. 
r6.-A Plea for an Eight Hours Bill. 4 pp., 6 for ld.; 11-per 100. 
15.-English Progress towards Social Democracy. By S. WEBB. ld.; 9d. doz. 
14.-The New Reform Bill. 15th thous. 20 pp., ld. ; 9d. per doz. 
13.-What Socialism Is. 80th thous. 4 pp., 6 for ld.; or 1/-per 100. 
12.-Practicable Land Nationalization. Revised 1894. 4 pp., 6 for ld.; 1/-100. 
7.-Capital and Land. A survey of the distribution of property amongst the-
classes in England. 5th edition; revised 1895. 16pp., 1d.; or 9d. doz. 
s.-Facts for Socialists. A similar survey of the distribution of income and 
the condition of the people. 7th edn.; revised 1895. ld.; or 9d. per doz. 
r.-Why are the Many Poor? 4 pp., 6 for ld.; 1/-per 100. 

QUESTION LEAFLETS. Each 4 pp., 6 for rd.; or rs. per roo. 
These contain Questions for Candidates for the following bodies :-No. 20, 
Poor Law Guardians (Revised 1894). No. 21, London Vestries (Revised 1894). 
No. 24, Parliament. No. 25, School Boards (Revised 1894). No. 26, London 
County Council. No. 27, Town Councils. No. 28, County Councils, Rural (Revised 
1895). No. 56, Parish Councils. No. 57, Rural District Councils. No. 59, 
Urban District Councils. 

FABIAN MUNICIPAL PROGRAM (Tracts Nos. 30 to 37). 

I. The Unearned Increment. 2. London's Heritage in the City Guilds. 
3· Municipalization of the Gas Supply. 4· Municipal Tramways. 5· Lon-
don's Water Tnbute. 6. Municipalization of the London Docks. 7· The 
Scandal of London's Markets. 8. A Labor Policy for Public Authorities. 
Each 4 pp. The eight in a. red cover for ld. (9d. per doz.); or separately 1/-per 100. 
FABIAN ELECTION LEAFLETS.-No. 64, How to Lose and How to 
Win; No. 65, Trade Unionists and Politics; No. 66, A Program for Workers. 
Each 2 pp., Gd. per 100, or 5s. per 1000. 

J3'" The Set post free 2/3· Bound in Buckram post free for 3/9· 
Boxes for set of Tracts 1s., post free 1s. 3d. 
Manifesto of English Socialists. In red co'::'er. 8 ., 1d. each; or 9d. per doz.